Czym jest perfekcjonizm?

Perfekcjonizm jest często mylony z „byciem perfekcyjnym” lub „robieniem czegoś perfekcyjnie”. Wiele osób uważa to za coś dobrego. Inni myślą o tym jako o czymś negatywnym i zawstydzającym. Tak więc, czy to coś dobrego czy złego? Perfekcjonizm pociąga za sobą nakładanie na siebie presji, by spełnić wysokie standardy, które silnie oddziałują na nasz sposób myślenia. Badacze wskazują, że pewne aspekty perfekcjonizmu mogą być pozytywne, a inne – negatywne.

Jesteśmy tu po to, by pomóc ci zidentyfikować i pracować nad negatywnymi aspektami, dzięki czemu będziesz mógł czerpać satysfakcję ze swoich osiągnięć i mieć lepsze życie. To będzie wymagało stawiania odpowiednich celów i ustalania adekwatnych standardów, łatwiejszych do osiągnięcia i prowadzących do spełnienia zamiast do obwiniania siebie i frustracji. Moduły zawarte w Paczce Informacji pomogą ci z twoim perfekcjonizmem z perspektywy.   Istnieje duża różnica między zdrowym i niezdrowym dążeniem do doskonałości, oraz zdrowym i niezdrowym dążeniem do perfekcji.

W tym module zdefiniujemy perfekcjonizm poprzez zidentyfikowanie zarówno zdrowego, jak i niezdrowego aspektu bycia perfekcjonistą, oraz zidentyfikowanie twojego rodzaju perfekcjonizmu. I ostatnia rzecz zanim zaczniemy: nie staraj się wypełnić modułów w „paczce informacyjnej” perfekcyjnie!

Czym jest perfekcjonizm?

W perfekcjonizmie nie chodzi dokładnie o bycie „perfekcyjnym”. Zapytaj siebie… czy jest w ogóle możliwe bycie w 100% perfekcyjnym? Więc, jeśli nie chodzi o bycie perfekcyjnym, to co rozumiemy pod tym pojęciem? Badacze tego tematu mogliby nie zaakceptować naszej definicji perfekcjonizmu, jednak to z niej będziemy korzystać. Definicja ta ma 3 kluczowe części:

  1. Nieustające dążenie do ekstremalnie wysokich standardów (dla siebie/innych), które są dla ciebie wymagające, w kontekście indywidualnym. (zwykle dla innych osób standardy są uznawane za nierozsądne, biorąc pod uwagę okoliczności). Będziemy się do tego odnosić w Paczce Informacji jako „nieosiągalne standardy”.
  2. Ocenianie swojej wartości bazując w znacznym stopniu na możliwości dążenia i osiągnięcia tak zawyżonych standardów.
  3. Doświadczanie negatywnych konsekwencji wyznaczania tak wymagających standardów, oraz dążenie do ich spełnienia pomimo ponoszenia wysokich kosztów.

Zgadzamy się, że zazwyczaj dobrze jest wyznaczać sobie wysokie standardy. Stawianie sobie celów pomaga w osiągnięciach. ALE kiedy cele są nieosiągalne lub osiągalne przy dużym wysiłku, utrudnia to dobre samopoczucie. To wtedy perfekcjonizm może być problematyczny.   Aby pomóc zrozumieć wszystko to, co zostało napisane, opiszemy 2 rodzaje perfekcjonizmu.

Pierwszy przykład perfekcjonizmu

Peter, 46, w zeszłym roku został właścicielem warsztatu samochodowego. Pracował bardzo ciężko, był bardzo dumny z wykonywanej przez siebie pracy, otrzymywał dobre oceny od klientów. Kiedy Peter naprawia samochód, analizuje listę problemów i po uzupełnieniu każdego z nich, sprawdza je 3 razy, aby upewnić się, że zrobił to bezbłędnie. Prosi również swojego mechanika o sprawdzenie jego pracy, tak by być pewnym, że niczego nie przeoczył. Mechanik zakwestionował potrzebę ponownego sprawdzania stanu samochodu i zauważył, że bez tego naprawa przebiegałaby sprawniej. Ale takie sprawdzanie zapewnia Petera, że wykonał dobrą pracę a jego klienci będą zadowoleni.

Jego motto brzmi: „Dobra praca wymaga czasu”. Podejście Petera do pracy jest bardzo czasochłonne. Oznacza, że może naprawić jedynie kilka samochodów dziennie i odprawiać innych klientów. W rzeczywistości jest tak zajęty, że nie ma czasu na zajęcie się papierkową robotą odkąd założył firmę. Bał się zacząć bo wiedział, że będzie musiał zająć się wieloma sprawami. Ostatnio Peter musiał podliczyć bilans zysków i strat, a w ostatnim tygodniu księgowy oznajmił mu, że firma jest zadłużona, dlatego trzeba przyciągnąć więcej klientów.

Drugi przykład perfekcjonizmu

Polly, lat 19, jest członkiem stanowej drużyny koszykówki. Koszykówka zajmuje dużą część życia Polly, którą łączy ze studiami na uniwersytecie. Koszykówka bardzo pasjonuje Polly, która traktuje ten sport bardzo poważnie. Trenuje codziennie i trzyma restrykcyjną dietę, aby być w dobrej formie, oraz podwaja swoje treningi w dniach poprzedzających rozgrywki, kiedy inni członkowie grupy integrują się. Nawet kiedy drużyna Polly wygrywa, ona ma tendencję do samokrytyki, myśli o punktach, których nie zdobyła i obiecuje sobie, że w kolejnym meczu zdobędzie ich więcej.

Kiedy jej drużyna przegrywa, bardzo ją to frustruje, często krytykuje pozostałych członków drużyny, jak również swój własny występ, także wagę i formę fizyczną. Po porażce podwaja reżim treningowy w danym tygodniu i trzyma jeszcze bardziej restrykcyjną dietę, wyłączając z niej wszelkie tłuszcze. Ostatnio Polly straciła zaufanie w stosunku do pozostałych członków drużyny i wzięła na siebie całą odpowiedzialność za zdobycie punktów. Ostatnio trener powiedział jej, że musi zmienić swoje nastawienie albo zostanie wyrzucona z drużyny.

Co jest dobrego w byciu perfekcjonistą?

Wiele osób myśli o perfekcjonizmie jako o czymś pozytywnym i często wizualizują człowieka sukcesu. To dlatego zwykle myślą o tym jako o dążeniu do doskonałości lub posiadaniu wysokich standardów. To prawda – kiedy ludzie dążą do doskonałości albo wyznaczają sobie wysokie standardy, dokładają wielu starań i wyznaczają sobie wyzwania. W tym sensie nabywają nowe umiejętności i mają tendencję do osiągania dobrych rezultatów. Rozumiemy, że ludzie mają dobre powody by być perfekcjonistami, poniżej znajduje się kilka z nich:

Lubię robić rzeczy porządnie Sprawia mi przyjemność osiąganie tego, czego inni nie potrafią osiągnąć To sprawia, że czuję się wyjątkowy.

Lubię kłaść się spać bez niezrobionych zadań Czuję satysfakcję gdy wiem, że starałem się jak mogłem Lubię być najlepszy w klasie.

Lubię być efektywny. Lubię być zorganizowany. Lubię być przygotowany na każde wydarzenie. Nigdy niczego nie przegapiam bo jestem świetnie zorganizowany. Jakie pozytywne cechy kojarzysz z perfekcjonizmem? Jakie są zalety wyznaczania sobie tak wysokich standardów? W jaki sposób bycie perfekcjonistą może być pomocne dla ciebie? Pomyśl o tym przez chwilę i wypisz kilka przemyśleń.

Co jest złego w byciu perfekcjonistą?

Jak zauważyliśmy, wierzymy, że posiadanie wysokich standardów i celów pomaga w osiąganiu celów. Jednak czasami te standardy stają na drodze do szczęścia. Spójrz na Petera i Polly. Czy ich standardy są zdrowe i pomocne?

Peter myśli, że dobrze pracuje jedynie wtedy, gdy wypełni swoją listę problemów samochodowych, sprawdzi każdy problem trzy razy, a później poprosi współpracownika o sprawdzenie jego pracy. Polly zawsze oczekuje, że jej drużyna koszykówki wygra, a kiedy tak się nie dzieje, krytykuje siebie i innych członków drużyny. Więcej ćwiczy i trzyma restrykcyjną dietę w tygodniu poprzedzającym grę, a jej miejsce w drużynie jest zagrożone.

Czasami dążenie do zrobienia czegoś najlepiej może w rzeczywistości osłabić wynik. Co za dziwny pomysł – posiadanie wysokich standardów i ciężka praca mogą pogorszyć stan rzeczy… To jest paradoks perfekcjonizmu!   Teraz upewnijmy się, że się rozumiemy. Przy braku standardów ludzie mniej osiągają, tak więc posiadanie standardów nie jest czymś złym. Ale pamiętaj:   Istnieje duża różnica między zdrowym i pomocnym dążeniem do doskonałości a niezdrowym i szkodliwym dążeniem do perfekcjonizmu.

Tak więc co jest niezdrowego i szkodliwego w perfekcjonizmie? Wróćmy do naszej definicji na stronie 2. Pierwsza część odnosi się do nieustającego dążenia do narzuconych przez siebie osobistych wymagań. Słowa użyte w artykule już mogą stanowić wskazówkę dlaczego perfekcjonizm może być niezdrowy. Jeśli wyznaczasz sobie ekstremalnie wysokie standardy i ciągle dążysz do ich osiągnięcia, jaką presję na siebie wywierasz? Prawdopodobnie ciągle czujesz się jak na krawędzi, napięty, zestresowany. Co więcej, bycie perfekcjonistą to nie tylko robienie czegoś dobrze ale nawet lepiej niż poprzednio i często dążenie do lepszego wyniku niż możesz osiągnąć, co prowadzi do uczucia, że nawet największe wysiłki są niewystarczające. Nadmierne dążenie do doskonałości skazane na porażkę i pozostawia niewielką szansę osiągnięcia celów i czucia się dobrze z samym sobą.

Druga część definicji łączy się z ocenianiem swojej wartości na podstawie możliwości osiągnięcia czegoś. To jak „włożenie wszystkich jajek do jednego koszyka”. Jeśli osiągnięcie nie było bardzo ważne dla sposobu w jaki siebie oceniasz, wtedy możliwe, że nieosiągnięcie tych wysokich standardów nie byłoby tak straszne, a popełnienie błędu – które wszyscy popełniamy – byłoby akceptowalne.

Trzecia część definicji odnosi się do olbrzymich kosztów bycia perfekcjonistą. Dążenie do osobistych wymagających standardów może mieć znaczący wpływ na samopoczucie i może prowadzić do izolacji społecznej, frustracji, zmartwień, depresji, zaburzeń odżywiania, problemów w relacjach, symptomów obsesyjno – kompulsywnych, powtórnego sprawdzania pracy, nadmiernego czasu spędzanego na wypełnianiu zadań, bezsenności, prokrastynacji, słabego zdrowia i trwałego uczucia porażki. Kiedy połączysz wszystkie części perfekcjonizmu, stają się niezdrową kombinacją.

Perfekcjonizm ma swoje problemy! Poniżej znajduje się kilka negatywnych stron perfekcjonizmu: Nie mam czasu wolnego Zwykle nie mam osiągnięć Obwiniam siebie jeżeli coś nie jest zrobione dobrze Nie mogę znieść tego, że inni ludzie nie robią czegoś na mój sposób Nie ufam innym, że zrobią coś tak dobrze jak ja więc kończy się tym, że wszystko robię sam Muszę sprawdzić moją pracę kilka razy dopóki jej nie zaakceptuję Muszę robić coraz więcej aby czuć się akceptowanym przez innych Tak bardzo boję się porażki, że nawet nie podejmuję działania Jakie negatywne cechy TY łączysz z perfekcjonizmem? Jakie są wady wyznaczania sobie tak wysokich standardów? W jaki sposób bycie perfekcjonistą może być szkodliwe dla ciebie? Pomyśl o tym przez chwilę i wypisz kilka przemyśleń.

Czy jestem perfekcjonistą?

Sprawdźmy czy perfekcjonizm to coś, czym powinieneś się martwić. Poniżej znajdują się zdania, które powinieneś rozważyć.

Prawda Raczej prawda Raczej fałsz Fałsz
Popełnianie błędów nie przynosi niczego dobrego
Muszę coś zrobić dobrze od razu
Muszę wszystko robić poprawnie, nie tylko to, w czym jestem dobry
Jeśli nie mogę czegoś zrobić perfekcyjnie, nie ma sensu próbować
Rzadko doceniam siebie gdy coś zrobię dobrze bo zawsze można to zrobić lepiej
Czasami jestem tak pochłonięty jak najlepszym wykonywaniem zadania, że nie mam czasu skończyć innych

Jeżeli na większość pytań odpowiedziałeś „prawda” lub „raczej prawda”, to perfekcjonizm może być czymś nad czym warto pracować. Jeśli nie odpowiedziałeś „prawda” lub „raczej prawda”, nadal możesz pozostać z nami i nauczyć się umiejętności, które okażą się pomocne w przyszłości.

Kiedy jestem perfekcjonistą?

Bycie perfekcjonistą niekoniecznie oznacza, że wyznaczasz sobie nierealistyczne standardy w każdej sferze życia, jednakże tak może być w pewnych przypadkach. Jest możliwe bycie perfekcjonistą w jednej sferze życia (np. w pracy) ale w innej nie (np. wyglądzie).

Peterowi nie przeszkadza, gdy przychodzi do pracy i orientuje się, że założył koszulkę na złą stronę, ale przeszkadza mu to, że jego narzędzia do pracy są poza garażem. Polly nie przeszkadza to, że na studiach nie radzi sobie zbyt dobrze, ale kiedy trening nie idzie dobrze, ma zły cały dzień. Spójrzmy na te aktywności w twoim życiu, w których masz tendencję do perfekcjonizmu. Odznacz każdy kwadracik jeżeli zauważysz, że wyznaczasz sobie szczególnie wysokie standardy w danej dziedzinie życia, oraz czujesz się smutny jeśli ich nie spełnisz.

  • praca
  • studia
  • prace domowe/sprzątanie
  • bliskie relacje (partner, rodzina, przyjaciele)
  • organizowanie i wykonywanie czynności
  • jedzenie/waga/forma
  • wygląd/higiena osobista
  • sport
  • zdrowie/forma fizyczna
  • inne

Teraz zidentyfikowałeś pewne obszary, w których perfekcjonizm może stanowić problem. Zidentyfikuj ten, który powoduje największy smutek, napięcie, negatywne konsekwencje i problemy w twoim życiu i wypisz go w miejscu poniżej. (Np. Peter wybrałby „Pracę” a Polly „Zdrowie/forma fizyczna”.   Obszar, w którym perfekcjonizm jest najbardziej problematyczny dla mnie:   Jakie problemy wynikają z perfekcjonizmu w tym obszarze?

W jaki sposób jestem perfekcjonistą?

Teraz rozważmy to, w jaki sposób perfekcjonizm wpływa na sposób, w jaki się zachowujesz. Na przykład Peter cały czas sprawdza ponownie swoją pracę a Polly ma problem z dzieleniem się zadaniami z grupą.

W tej sekcji zidentyfikujemy twoje Perfekcjonistyczne Zachowania. Poniżej znajdują się najczęstsze typy perfekcjonistycznego zachowania. Zaznacz te, które odnoszą się do ciebie. PERFEKCJONISTYCZNE ZACHOWANIA

Podejmowanie decyzjinie jestem w stanie zdecydować co założyć rano do pracynie jestem pewny, który kolor koszulki kupić, więc kupuję po jednej w każdym kolorze uznaję za trudne wybranie do której restauracji pójść, tak, że robi się zbyt późno by pójść do jakiejkolwiek Nadmierna kompensacjadaję wskazówki w domu wraz z nieznośnymi detalami, a później ponowne przesyłam mailem tych informacjizawsze upewniam się, że wychodzę przynajmniej 30 minut przed spotkaniem myję kuchnię 3 razy antyseptycznym środkiem przed przygotowanie posiłku
Szukanie zapewnieniaproszę innych o sprawdzenie mojej pracy, aby upewnić się, że osiągnąłem zadowalające rezultatypotrzebuję komplementowania przez wszystkich przygotowanego przeze mnie posiłku Poprawianiezmieniam ubranie jeżeli jest w nim mała dziura w wewnętrznej warstwie (nawet jeżeli jest niewidoczna dla innych)składam i ponowne składam pranie jeżeli widzę, że jest źle ułożone
Wyczerpujące organizowanie i robienie listpowtarzalne pisanie i przepisywanie list np. zadań, które chcesz zrealizować w danym dniupotrzeba utrzymywania idealnego porządku biurka i organizowania pracy Sprawdzanieciągłe patrzenie w lustro w poszukiwaniu niedoskonałości twarzysprawdzanie pracy w poszukiwaniu błędów częste zerkanie na zegarek, aby upewnić się, która jest godzina
Zbyt szybkie poddawanie sięnieszukanie domu do kupienia ponieważ jesteś pewny, że nie znajdziesz takiego, który spełni twoje wymaganiarozpoczęcie nauki flamenco ale zaprzestanie ich po dwóch lekcjach ponieważ nie możesz nadążyć za nauczycielem (nawet jeśli nikt nie może) rzucenie pracy ponieważ popełniłeś błąd i obawiasz się, że zostaniesz zwolniony Gromadzeniewycinanie przepisów z gazet i przetrzymywanie ich na wypadek, gdybyś kiedyś chciał przygotować opisany w nich posiłektrzymanie wyciągów z banku przez 20 lat, na wypadek gdybyś ich kiedyś potrzebował trzymanie plików starych gazet na wypadek gdybyś chciał ponownie przeczytać jakiś artykuł
Prokrastynacjaodkładanie rozpoczęcia zadania ze strachu, że nigdy nie zostanie dobrze wykonaneopóźnianie rozpoczęcia zdrowego odżywiania na „dobry moment”, bez urodzinowych obiadów, świąt Bożego Narodzenia, wakacji, okazji w przyszłości Porażka w delegowaniuzostawanie później w pracy by kserować, ponieważ nie ufasz sekretarce, że ułoży dokumenty we właściwym porządkunie pozwalasz innym sprzątać domu bo boisz się, ze nie zrobią tego porządnie
Niewiedza kiedy przestaćtworzenie listy rzeczy pierwszej pomocy, które trzeba zabrać na wakacje i skończenie z walizką pełną „niezbędnych przyborów”kłócenie się o coś ciągle, mimo że inni dawno stracili zainteresowanie tematem Powolnośćczytanie gazety bardzo powoli aby upewnić się, że nie przegapisz ważnych wiadomościmówienie powoli aby upewnić się, że mówisz to, co chcesz powiedzieć
Próby zmieniania innych ludzipoprawianie ludzi, gdy źle wymawiają wyrazykomentowanie gdy czujesz, że ludzie są „niepoprawni politycznie” i sugerowanie im bardziej akceptowalnego zachowania Unikanienie zagłębianie się w aplikacje potrzebne w pracy bo boisz się, że nigdy ich nie zrozumiesznigdy nie ważysz się bo boisz się, że każdy wzrost wagi zrujnuje twój dzień nie pytasz o podwyżkę bo boisz się odrzucenia
Inne

To ważne, by być świadomym jakie są zachowania perfekcjonistyczne ponieważ mogą wpływać na twój nastrój, twoje relacje i sposób w jaki siebie postrzegasz. Tak więc, następnym razem kiedy zauważysz, że robisz coś z listy, zapytaj siebie: „Czy robię to dlatego, że mam nieosiągalne standardy?” Jeżeli odpowiedź brzmi :”Tak”, czytaj dalej! W module 5 będziemy omawiać praktyczne strategie redukujące takie zachowania.

Co dalej? Jeśli zaszedłeś tak daleko, jest prawdopodobne, że myślisz o tym, iż perfekcjonizm może być twoim problemem. Jeśli jesteś otwarty na wyznaczenie sobie bardziej elastycznych i osiągalnych standardów, zachęcamy cię do podróży przez wszystkie moduły. Naszym celem jest, byś nabył umiejętność wyznaczania zbalansowanych, zdrowych standardów i aby perfekcjonizm miał mniejszy negatywny wpływ na twoje życie. Możesz czasami uważać to za trudne, ale zachęcamy cię do pozostania z nami i ciągłej pracy nad celem zostania osobą mniej perfekcjonistyczną.

Podsumowanie modułu

  • perfekcjonizm to nie „bycie perfekcyjnym”
  • perfekcjonizm łączy się z nieustannym dążeniem do osobistych, wymagających standardów i ocenianie własnej wartości na podstawie tych dążeń, co skutkuje wielkimi kosztami dla samopoczucia
  • problematyczny perfekcjonizm może być odróżniony od wysokich standardów poprzez negatywny wpływ jaki ma na życie (np. relacje, pracę, samoocenę)
  • perfekcjonizm może być obecny w jednym lub kilku obszarach życia
  • istnieje kilka „zachowań perfekcjonistycznych”, które są powszechne dla perfekcjonistów
  • pomocne jest zidentyfikowanie obszarów, w których perfekcjonizm może być dla ciebie problemem

Tekst opublikowano za zgodą Centre for Clinical Interventions of the North Metropolitan Health Service,  źródło, tłumaczenie: Olga Kwapień.

Udostępnij

Podobne artykuły: