Każdy z nas odczuwa przynajmniej lekką tremę przed wystąpieniami publicznymi, przed rozmową rekrutacyjną czy przed ważnym spotkaniem z klientem. Jest ona zupełnie naturalna i ma na nas pozytywny, mobilizujący wpływ. Dla niektórych strach jest jednak paraliżujący i tak silny, że unikają oni wszelkich sytuacji, w której mogliby być negatywnie ocenieni przez inne osoby.
Zgodnie z klasyfikacją DSM-IV wyróżnić można dwa rodzaje fobii społecznych – formę specyficzną oraz uogólnioną. W przypadku pierwszej z nich odczuwany jest silny lęk przed specyficznymi sytuacjami społecznymi, takimi jak np. jedzenie w publicznych miejscach, rozmowy z nieznajomymi czy wystąpienia publiczne. Uogólniona fobia społeczna objawia się natomiast lękiem przed większością sytuacji społecznych.
U osób cierpiących na którąkolwiek z form fobii społecznych w sytuacji lękowej mogą występować takie objawy, jak np. nudności, nadmierna potliwość, czerwienienie się, zawroty głowy, drżenie rąk czy kołatanie serca. Często (choć nie zawsze) wiąże się to z unikaniem sytuacji społecznych, co prowadzi do wyalienowania oraz osamotnienia (Carson, Butcher i Mineka, 2003).
Zwykle pierwsze objawy fobii społecznej pojawiają się w okresie dojrzewania lub wczesnej dorosłości. Na ich powstanie wpływ może mieć doznanie w tym czasie urazu w postaci publicznego upokorzenia, na który nie miało się wpływu. Istnieje również umiarkowane dziedziczenie fobii społecznych. Niewątpliwie na pojawienie się fobii wpływ mają także indywidualne czynniki temperamentalne oraz czynniki poznawcze (oczekiwanie złej oceny, przeczulenie na punkcie nawet najmniejszych form złej oceny czy koncentracja na sygnałach płynących z własnego ciała).
Jedną z najbardziej skutecznych i trwałych metod leczenia fobii społecznych jest terapia poznawczo-behawioralna. Jej celem jest rozpoznanie negatywnych myśli pojawiających się w momencie ekspozycji społecznej oraz ich zweryfikowanie (Carson, Butcher i Mineka, 2003). W przypadku silnych fobii społecznych efektywne może okazać się także leczenie farmakologiczne, ograniczające objawy płynące z ciała.
Carson, R. C., Butcher, J. N., Mineka, S. (2003). Psychologia zaburzeń. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
